วัยเด็กเป็นช่วงเวลาสำคัญของการเจริญเติบโตและพัฒนาการด้านต่างๆ โดยเฉพาะในช่วงอายุ 3 ปีแรกค่ะ การพัฒนาในเด็กมีตั้งแต่ทักษะการคิด ทักษะทางสังคมและอารมณ์ ทักษะการพูดและภาษา และทักษะทางด้านร่างกายการเคลื่อนไหว เด็กๆจะมีการพัฒาที่เหมาะสมตามลำดับของการเติบโตในแต่ละช่วงวัยค่ะ ในส่วนของพัฒนาการที่มีความล่าช้าอาจเกิดขึ้นเพียงด้านเดียวหรือหลายๆด้านพร้อมกันค่ะ ซึ่งโอกาสที่บุตรหลานของคุณจะมีพัฒนาการล่าช้าขึ้นอยู่กับปัจจัยเสี่ยงหลายอย่าง และมีส่วนช่วยเพิ่มโอกาสในการล่าช้า ได้แก่
– การคลอดก่อนกำหนดและขาดสุขอนามัยการดูแลที่ดี
– ความผิดปกติทางพันธุกรรมและโครโมโซม เช่น ดาวน์ซินโดรม (Down Syndrome) ฯลฯ
– การสัมผัสกับมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อมที่คุกคามชีวิตและสารพิษ
– การขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย
– สภาพแวดล้อมและการบาดเจ็บ
สัญญาณของพัฒนาการล่าช้าแตกต่างกันไป โดยแบ่งออกเป็นทักษะด้านต่างๆ ดังนี้
ทักษะการคิดหรือความรู้ความเข้าใจ
การคิดคือความสามารถในการคิดเรียนรู้และแก้ปัญหา เป็นวิธีที่เด็กๆสำรวจกรอบตัวด้วยดวงตา หูและมือ ในเด็กเล็กยังรวมถึงสิ่งต่างๆ เช่น การเรียนรู้การนับ การตั้งชื่อและการเรียนรู้คำศัพท์ใหม่ ความล่าช้าในการพัฒนาทางปัญญาที่เกิดจากความผิดปกติตั้งแต่กำหนด เช่น ดาวน์ซินโดรม ภาวะแทรกซ้อนแรกเกิด การสัมผัสแอลกอฮอล์หรือสารพิษที่เป็นอันตราย รวมถึงการถูกทอดทิ้งตั้งแต่เด็กส่งผลให้รบกวนความสามารถในการเรียนรู้ และขัดขวางการพัฒนาความรู้ความเข้าใจ
สัญญาณเตือนทั่วไปของความล่าช้าพัฒนาการทางปัญญาในเด็ก คือ
– ไม่เข้าใจคำแนะนำง่ายๆ
– ไม่มีสมาธิกับกิจกรรมเดียวนานกว่า 5 นาที
– ไม่สนุกกับการเล่นกับของเล่นหรือเด็กคนอื่น ๆ
– ไม่เลียนแบบท่าทางหรือคำพูด
ทักษะทางสังคมและอารมณ์
พัฒนาทางสังคมและอารมณ์ คือความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น ซึ่งรวมถึงความสามารถในการแสดงออกและการควบคุมอารมณ์ ในเด็กทารกหมายถึงการยิ้มให้ผู้อื่นและทำเสียงเพื่อสื่อสาร ในเด็กวัยหัดเดินและเด็กก่อนเข้าเรียนหมายถึงความสามารถในการขอความช่วยเหลือแสดง การแสดงความรู้สึกและเข้ากับผู้อื่นได้
สัญญาณเตือนทั่วไปของทักษะทางสังคมและอารมณ์ เช่น
– ไม่สามารถสบตากันได้
– ไม่เข้าใจคำพูด
– ขาดความสนใจในการสื่อสาร และขาดความสนใจในการเล่นกับเด็กคนอื่น
– พูดติดอ่างหรือการลำดับของคำพูด
– ไม่แสดงอารมณ์หรือตอบสนองต่อคนแปลกหน้า
ทักษะการพูดและภาษา
พัฒนาทางการพูดและภาษา คือความสามารถในการใช้และเข้าใจภาษา สำหรับเด็กทารกรวมถึงการอ้อแอ้และพูดพล่าม ในเด็กวัยเรียนจะมีการเข้าใจสิ่งที่พูดและใช้คำอย่างถูกต้องและผู้อื่นสามารถเข้าใจ สัญญาณเตือนว่าลูกของคุณกำลังเผชิญกับพัฒนาการทางภาษาและการพูดช้าคือ
– ไม่สามารถพูดได้ เช่น พ่อ แม่ หม่ำ ฯลฯ หลังจากกำหนดระยะเวลาของการหัดพูด
– ไม่ตอบสนองต่อการเสียงหรือการเรียกชื่อ
– ไม่เข้าใจคำแนะนำง่ายๆ และไม่สามารถระบุส่วนต่างๆของร่างกายได้
– ขาดการพัฒนาคำศัพท์ต่างๆ
ทักษะทางด้านร่างกาย
พัฒนาทางด้านร่างกาย คือความสามารถในการใช้กล้ามเนื้อต่างๆในร่างกาย เช่น กล้ามเนื้อมือในการหยิบจับสิ่งของ เป็นต้น ในเด็กทารกคือความสามารถในการใช้กล้ามเนื้อมือหยิบจับสิ่งของต่างๆ การลุกขึ้นยืนและเดิน เด็กวัยเข้าเรียนหมายถึงการกระโดด วิ่งและปีนที่สูงซึ่งต้องใช้สมองและการประสานมือ เป็นต้น
สัญญาณเตือนทั่วไปความล่าช้าในทักษะทางด้านร่างกาย เช่น
– ไม่สามารถหยิบจับสิ่งของ เช่น ขวดนม ช้อน ของเล่น ฯลฯ
– ไม่สามารถนำอาหารเข้าปากได้
– ไม่สามารถลุกขึ้นยืนได้
– ไม่สามารถเคลื่อนที่เดินได้อย่างมั่นคง
หากคุณสงสัยว่าลูกของคุณมีพัฒนาการล่าช้า หรือไม่เป็นไปตามที่คาดหวังในกลุ่มอายุสามารถปรึกษาแพทย์ เพื่อขอคำแนะนำและตรวจคัดกรองและการรักษาที่ถูกต้องค่ะ
Leave a Reply