ภาวะขาดน้ำในเด็กเล็ก

ภาวะขาดน้ำในเด็กอาจเกิดขึ้นในช่วงฤดูร้อนหรือแม้กระทั่งในช่วงการติดเชื้อ การสูญเสียน้ำนั้นมีสาเหตุมากมายจากเหงื่อออกมากไปจนถึงท้องเสียเรื้อรัง ซึ่งเป็นภาวะที่ร่างกายสูญเสียน้ำมากกว่าที่ได้รับ สร้างความขาดแคลนน้ำสำหรับการทำงานของร่างกายที่จำเป็นต่อกระบวนการเผาผลาญ เด็กวัยหัดเดินเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะร่างกายขาดน้ำได้มากกว่าในช่วงวัยอื่นๆ และหากร่างกายมีภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง อาจทำให้กิดภาวะไตวายเฉียบพลันได้ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตตาะ

สาเหตุภาวะขาดน้ำในเด็ก

การสูญเสียน้ำในร่างกายสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุได้แก่

• โรคท้องร่วง เป็นสาเหตุหลักของการสูญเสียน้ำในเด็ก เนื่องจากอุจจาระเหลวเรื้อรังที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรีย หรือจากการแพ้อาหารทำให้เกิดการสูญเสียน้ำอย่างรวดเร็ว
• อาเจียนอย่างรวดเร็วทำให้ปริมาณน้ำในร่างกายลดลงอย่างรวดเร็วเช่นเดียวกับอาการท้องร่วงค่ะ
• อุณหภูมิร่างกายสูงในช่วงมีไข้ ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำอย่างรวดเร็วโดยเฉพาะเมื่อมีเหงื่อออกมากๆ
• ความร้อนและความชื้นสูงนำไปสู่การมีเหงื่อออกมากเกินไป ซึ่งอาจนำไปสู่การคายน้ำและคลายความร้อนของร่างกาย เด็กที่เล่นกิจกรรมกลางแจ้งอาจเสี่ยงต่อการขาดน้ำได้
• ภาวะเบาหวานที่ทำให้มีการปัสสาวะมากผิดปกติจากน้ำตาลในเลือดสูง

อาการของการคายน้ำของร่างกาย

อาการที่สามารถบ่งบอกของภาวะจาดน้ำของร่างกายได้แก่

• อาการปากแห้ง เป็นสัญญาณแรกของการขาดน้ำในเด็ก คุณแม่สามารถสังเกตได้จากน้ำลายไหลที่น้อยลง และริมฝีปากแห้ง
• ปัสสาวะน้อย โดยทั่วไปควรปัสสาวะอย่างน้อย1 ครั้งภายในชั่วโมง
• น้ำตาน้อยลงกว่าปกติเมื่อลูกร้องไห้
• ดวงตาของลูกดูเหมือนจมลง
• ผิวที่แห้งแตกกว่าปกติ
• เด็กจะไม่สนใจในกิจกรรมใดๆและจะมีสมาธิน้อยลง

การวินิจฉัยภาวะขาดน้ำในเด็ก

การตรวจสอบว่าลูกของคุณมีภาวะขาดน้ำหรือไม่ โดยทั่วแพทย์จะทำการวินิจฉัยดังนี้

• การตรวจเลือด เพื่อตรวจสอบระดับโซเดียมและโพแทสเซียมในเลือด
• การทดสอบปัสสาวะ จะตรวจสอบปัสสาวะที่มีความเข้มข้นซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการขาดน้ำ และตัวบ่งชี้ระดับของเหลวในร่างกายได้

การรักษาภาวะขาดน้ำในเด็ก

ภาวะขาดน้ำในเด็กเล็กควรพบแพทย์และควรได้รับการรักษาตามความเหมาะสม ซึ่งโดยทั่วไปการรักษาภาวะขาดน้ำที่ดีที่สุดนั้น คือการเติมน้ำเข้าสู่ร่างกายด้วยการดื่มน้ำมากๆให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย  และควรหลีกเลี่ยงน้ำผลไม้แก่เด็กที่มีอาการท้องร่วงอยู่ คุณแม่สามารถให้ผงน้ำตาลเกลือแร่ได้ด้วยการจิบเพียงเล็กน้อยแต่บ่อยครั้ง ในบางรายที่สูญเสียน้ำจากอาการเจ็บป่วย อาจต้องรักษาด้วยการให้น้ำเกลือผ่านเส้นเลือดค่ะ

การป้องกันการขาดน้ำในเด็ก

การป้องกันภาวะขาดน้ำเพื่อบรรเทาการสูญเสียน้ำของร่างกาย คุณแม่สามารถดูแลลูกน้อยได้ดังนี้

• การน้ำมาก โดยเฉพาะในวันที่อากาศร้อนและการเล่นหรือทำกิจกรรมกลางแจ้ง เนื่องจากการสูญเสียของเหลวจากเหงื่อออกจะสูงขึ้นในสภาวะที่มีความชื้นสูง ค่ะ
• ป้องกันการติดเชื้อของระบบทางเดินอาหาร เนื่องจากอาจทำให้ท้องเสียและอาเจียน สภาวะที่ทำให้เกิดการสูญเสียน้ำ ดังนั้นควรสอนให้ลุกน้อยรักษาสุขอนามัย เพื่อลดความเสี่ยงของการติดเชื้อได้ค่ะ เช่น การล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังรับประทานอาหาร เป็นต้น
• การสวมใส่เสื้อผ้า ควรเลือกให้เหมาะสมกับสภาพอากาศค่ะ ในวันที่อากาศร้านควรสวมใส่เสื้อผ้าบางเบา ระบายอากาศได้ดีค่ะ

การมีปริมาณน้ำเพียงพอเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันการขาดน้ำในเด็กได้ดี ดังนั้นการหมั่นสังเกตและเฝ้าระวังลูกน้อยอย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำของลูกน้อยค่ะ